Manuel Lueiro Rey
Íntima e Civil Rebeldía
Fillo de mestre de escola, naceu en Fornelos de Montes na primavera de 1916. Poucos anos despois, a familia afincouse no Grove, onde Lueiro había de vivir toda a vida.

Cando estoupou a Guerra Civil tivo que fuxir ó monte, perseguido polos falanxistas. No ano 1942 integrouse na célula pontevedresa do Partido Comunista (antes da guerra pertencera ás JCU); formou parte da estructura deapoio á guerrilla antifranquista e foi correspondente de Radio España Indepen- diente (a mítica Pirenaica).
No 1944 empezou a traballar como funcionario na Delegación de Facenda de Pontevedra. Xa nos anos sesenta comeza unha serie de viaxes, entre políticas e literarias, a Europa e América. Home discreto
e afastado de circulos literarios, morreu no outono de 1990.
Lueiro comezou a escribir en castelán. Non obstante, o seu compromiso político leivouno a desdeixar o seu idioma literario inicial pola «lingua proletaria do seu pobo», como habia dicir Celso Emilio, e participa con poemas en galego en publicacións colectivas de marcado carácter político de esquerda.
O maior volume da obra literaria de Manuel Lueiro Rey corresponde á narrativa, sempre impregnada dun fondo contido ético e político, de emoción vibrante e mostración socialrealista». Pero quizabes a memoria futura recorda principalmente a súa poesia (Un tempo de sol a sol, Escolma ferida, Nova escolma ferida). Aquel primeiro libro, subtitulado Poemas do neno galego, é un áspero e tenro conxunto de poemas sobre ainfencia desherdada; os seguintes, máis varios tematicamente, continúan a fonda preocupación politica do autor, o seu amor absoluto pola liberdade, a súa radical fraternidade cos pobres e ofendidos e cos loitadores contra a inxustiza do mundo. Na obra poética de Lueiro «todo está torneado con eficacia, beleza, responsabilidade poética», por dicilo coas palabras dun extraordinario critico literario.
DEIXO A PORTA ABERTA
Doime todo,
e nambargantes vivo
porque é vivir perciso.

Cando conto e reconto,
sen presa, pouco a pouco,
coarenta anos mortos
cuasi cegando a vida,
vermes de cousas podres
angurian o meu peito.

Mais a miña campana de espranza
sona e resona na intima tristura,
e non se vence.

I a reserva das forzas que ainda teño,
fogo alcendido que ninguén espalla,
non se vence.

I o tempo do meu tempo que reclamo
coma unha deuda do tempo roubado,
non se vence.
Doime todo,
e nambargantes vivo
porque é vivir perciso.

Xa sei que ainda se moven,
os antergos sicarios nas tenebras,
i antre as ponlas dos arbres
tremen sombras que queiman a semente.

Mais o millo que se ergue ceibe ó vento
coma colleita de homes que agardaron,
non se vence.

Nin o sol que alumará nun dia perto,
non se vence.

Doime todo,
e nembargantes vivo
porque é vivir perciso.

E vou deixando sempre a porta aberta.